اسماعیل راهنورد در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، با اشاره به توسعه ظرفیت های کتابخوانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و رشد مطالعه در سالهای اخیر، عنوان کرد: باید در توسعه کتابخانه ها به دنبال نیازهای روز آموزشی و علمی و پژوهشی باشیم.

مسئول کتابخانه آیت الله العظمی بروجردی  افزود: کتابخانه ها اولین مرکز در تولید علم و پشتوانه‌ای مهم برای پژوهشگاهها در عرصه پژوهش هستند.

وی در مورد کتابخانه فیضیه و مسجد اعظم گفت : این دو مجموعه بزرگ،بطور  مستقیم زیر نظر معاونت پژوهش حوزه فعال است و این دو از کتابخانه های نمونه و خوب کشور و جزو ده کتابخانه برتر در ایران هستند و مراجعات زیادی به این کتابخانه صورت می گیرد.

راهنورد بیان کرد: حوزه علمیه کتابخانه های خوبی دارد و خوشبختانه این کتابخانه‌ها تاکنون به گونه ای مدیریت و اداره شده اند که با همه استانداردهای روز کتابداری هماهنگ هستند و همان استانداردها که در کتابخانه ملی رعایت می شود، در اینجا نیز وجود دارد.

وی تصریح کرد: هم اکنون نیز بهترین نرم افزار و دیجیتال کشور در خدمت کتابخانه است و خدماتی که به حوزه ارائه می دهیم، همگام با دانش نوین است و اشتراک مرکز منطقه ای با 4 میلیون و 200 هزار سند علمی بر روی روی آی پی مرکز مدیریت به مدت سه سال فعال است و حوزه های علمیه سراسر کشور به طور رایگان از این ظرفیت استفاده می کنند.

مسئول کتابخانه آیت الله بروجردی اظهار داشت: با چنین ظرفیتی رسماً در قم به عنوان شاخه انتخاب شده ایم. در واقع، در قم مرکز منطقه ای چند شاخه دارد که یکی از آنها مسجد اعظم است.

4میلیون و 200 هزار پایان‌نامه

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر، 4 میلیون و 200 هزار پایا‌ نامه و مقاله و سند روی پایگاه بارگذاری شده که از منابع بزرگی به شمار می رود و در کشور بی نظیر است؛ البته در قم مرکز نور را نیز داریم و این مجموعه همچون مراکز معتبر، حرفی برای گفتن دارد.

بیش از 7 هزار نسخه خطی روی سایت بارگذاری شده است

راهنورد گفت: باید این فعالیت ها اطلاع رسانی شود تا حوزوی ها بتوانند از چنین ظرفیتی استفاده کنند. در این راستا به مدت 6 سال نسخه های خطی را روی وب گذاشته ایم و چاپ های سنگی و سربی را به صورت اسکن بارگذاری کرده ایم و به طور کلی، بیش از 7 هزار نسخه خطی روی سایت بارگذاری شده است.

وی افزود: منابع کتابخانه انحصاری است و در جاهای دیگر وجود ندارد. این بسیار مهم است تا علاقه‌مندان نسخه خطی را از طریق سایت ببیند، در این ارتباط، بیش از 5 هزار عنوان نسخه چاپ سنگی روی پایگاه بارگذاری شده است.

مسئول کتابخانه آیت الله بروجردی عنوان کرد: در پروسه بارگذاری، پس از اسکن ، تصاویر اصلی را می گذاریم و به صورت پی دی اف شده از طریق سامانه اختیار علاقه‌مندان قرار می دهیم.

در پشتیبانی از آموزش و پژوهش نیاز به کتابخانه های تخصصی داریم

وی خاطرنشان کرد: این کتابخانه برند هستند و کارهای تخصصی در آن صورت می گیرد. در پشتیبانی از آموزش و پژوهش به کتابخانه های تخصصی نیاز داریم. در سال های اخیر کتابخانه هایی در قم بازسازی شده اند؛ اما کتابخانه جدیدی با وجود افزایش تعداد طلاب نداریم.

راهنورد بیان کرد: در اینجا برخی متقاضیِ باز بودن کتابخانه در ایام تعطیل و شبها هستند. با توجه به اینکه آموزش را در حوزه پژوهش‌محور کرده ایم، نیازهای جدیدی ایجاد شده است. تا دیروز طلبه ای نبود که پایان‌نامه بنویسد؛ اما امروز مجبور است برای منابع پژوهشی به کتابخانه مراجعه کند. بسیاری از کتابخانه ها فاقد این منابع هستند.

وی گفت: روزانه بیش از 100 نفر از اساتید سطح عالی حوزه به کتابخانه مراجعه می کنند. این ظرفیت‌های علمی به اطلاع رسانی نیاز دارد، شور و شوق در کتابخانه در فصل تابستان، حتی در گرم‌ترین ساعات وجود دارد و با وجود 400 صندلی، با کمبود فضا مواجه هستیم.

مسئول کتابخانه آیت الله بروجردی، با اشاره به استقبال بانوان نیز بیان کرد: بسیاری از اساتید و بانوان و دانشجویان در رشته های علوم اسلامی که تحصیلات تکمیلی را سپری می کنند، به کتابخانه مراجعه می کنند.

وی عنوان کرد: بازدید و نشست هایی از سوی گروههای علمی خارجی وجود دارد و تنها کتابخانه ای هستیم که نشست علمی دورهمی کتابداران قم را هر هفته برگزار می کنیم. روزهای پنج‌شنبه کارگاه علمی سطح بالایی برگزار می شود که اکثراً دانشجویان ارشد و دکترای کتابداری از آن استفاده می کنند.

راهنورد بیان کرد: بخشی از منابع کتابخانه اهدایی است که بخش عمده آن تکراری هستند و عنوان اضافه نمی شود، بلکه جلد اضافه می شود، در 7 سال گذشته، بیش از 20 هزار عنوان کتاب افزوده شده که چاپ های سال 91 به بعد است.

وی معمم بودن را یکی از شرایط ثبت نام از طلاب عنوان کرد و افزود: این کتابخانه ویژه دانشجویان رشته های علوم و معارف اسلامی که در مقاطع تحصیلات تکمیلی و دوران پایان‌نامه نویسی را سپری می کنند، می باشد، همچنین برای طلابی که سطح حوزه را به اتمام رسانده و برای پایان نامه و یا برای درس خارج نیاز به منابع علمی دارند ضمن ثبت نام خدمات علمی ارائه می کند.

مسئول کتابخانه آیت الله بروجردی اظهار کرد: برای رشته های علوم انسانی، ازجمله اقتصاد، ظرفیت های کتابخانه فیضیه بهتر است و ما معمولاً در برخی از موضوعات هم‌پوشانی داریم.

وی گفت: با توجه به هزینه های بالای خرید کتاب، نمی توانیم کتاب ها را در دو کتابخانه تأمین کنیم و بودجه ای قطره‌چکانی داریم.

راهنورد ادامه داد: وضعیت مطالعه نسبت به گذشته رشد داشته است و مردم باسواد شده اند. عضو رسمی در کتابخانه بیش از 7 هزار نفر هستند و روزانه 1000 مراجعه‌کننده داریم که در بخش آقایان، 700 نفر و بانوان، 300 نفر مراجعه‌کننده هستند؛ البته فیضیه از 1500 تا 3500 نفر روزانه پذیرش دارد

وی تصریح کرد: منابع و آثار منحصر به فردی در کتابخانه مسجد اعظم گردآوری شده است و هر بخشی از کتابخانه به معرفی نیاز دارد، مرحوم حاج محمد رمضانی، صاحب انتشارات کلاله‌خاور، در سال 1301 یک مجموعه سازی را با سرمایه شخصی و در بدترین شرایط معیشتی تا سال 46 آغاز می کند و با عشق به کتاب، این مجموعه غنی را جمع‌آوری می نماید.

مسئول کتابخانه آیت الله بروجردی تأکید کرد: این مجموعه به معرفی نیاز دارد؛ چراکه در این مجموعه آثاری وجود دارد که کتابخانه های ملی و دیگر کتابخانه ها وجود ندارد و ایشان با نگاهی خاص، منابع را جمع‌آوری کرده است.

وی افزود: هم‌زمان با کتابخانه کنگره که بخش فارسی را تأسیس و منابع را جمع‌آوری نمود، ایشان نیز همین کار را در تهران آغاز کردند که فردا نیازمند اجنبی و بیگانه در تأمین منابع نباشیم. وی با چنین نگاهی، این رسالت را به سرانجام رسانده و امروز کارشناسان کتابخانه های بزرگ جهان در بازدید می گویند این مجموعه منحصر به فرد است.

راهنورد عنوان کرد: سالنامه هایی که در طول تاریخ در  کشور چاپ شده است که قدیمی ترین آن در 1290 قمری بوده، در این کتابخانه موجود است و اولین های کتاب چاپی در ایران را مرحوم رمضانی گردآوری کرده است.

وی اظهار کرد: مرحوم رمضانی همچنین مجموعه های کتاب درسی کتابخانه را جمع آوری کرده است که بیش از 3200 عنوان در 4200 نسخه است، این مجموعه را خود وزارت آموزش و پرورش هم ندارد.

گفت وگو: اکبر پوست‌چیان